NAJWAŻNIEJSZY KLAWISZ

JANE CAMPION, KATE PULLINGER
„FORTEPIAN”
(TŁ. KRZYSZTOF ZARZECKI)
ODEON, WARSZAWA 1994

Film oglądałam dawno i kilka razy, nie wiedząc początkowo, że jest książka. Nie chciałam właściwie jej czytać, bo wolę odwrotną kolejność – najpierw książka, potem film. Ale przy ostatniej wizycie w bibliotece wpadła mi w ręce i pomyślałam, że może warto… Tym bardziej, że, jak już wspomniałam, film widziałam dawno temu. No i nie powiem, że nie warto. Bo wciągnęła mnie, mimo, iż znałam zakończenie.
Dla tych, co nigdy nie widzieli, ani nie czytali – Ada, wraz ze swoją córeczką Florą oraz pięknym cennym fortepianem, przybywa z rodzinnej Szkocji do Nowej Zelandii. Została wydana przez swego ojca za Alisdaira, którego nigdy dotąd nie widziała. Ojciec zdecydował się na taki krok z dwóch powodów – Flora jest nieślubnym dzieckiem, a na horyzoncie nie widać ojca, natomiast Ada od szóstego roku życia nie mówi. Wyraża się poprzez muzykę, graną na swoim ukochanym fortepianie i językiem migowym, który rozumie tylko jej córka. Alisdair zostawia fortepian Flory na plaży, tłumacząc, iż ludzie nie dadzą rady unieść takiego ciężaru. Instrument odkupuje od Alisdaira George, który zawiera z Adą swoisty układ…
Ta książka to dla mnie jeden z nielicznych przykładów, gdy obraz filmowy prześcignął literaturę. Cały czas miałam w głowie przecudną kreację Holly Hunter. Nie kłóciła się ona z wyobrażeniem, jaki dawało mi słowo pisane, ale jednak nie miałam możliwości wyobrazić sobie Ady inaczej.
Film jest dużo piękniejszy, dużo bardziej klimatyczny, wiele rzeczy nie jest powiedzianych, a tylko pokazanych. Jako, że Ada jest niema narracja książkowa też dla mnie troszkę kuleje. A w filmie tego nie widać – Ada mówi całą sobą, każdym drgnieniem powieki, każdym najmniejszym ruchem ciała…
No i w filmie Flora jest dużo bardziej wyeksponowana – jest dzieckiem o ogromnej wyobraźni, dzieckiem kochanym i hołubionym przez matkę (książka spycha małą Florę w cień i pozbawia jej dużej części tej miłości). To postać, która naprawdę mnie ujęła.
No i ta niesamowita więź między Adą a Florą, to ich zamknięcie w zupełnie osobnym świecie, do którego nikt inny nie ma dostępu – w książce jest zamazana i nie tak silna. (Piękna scena zaraz na początku filmu, gdy kobieta i dziewczynka są zmuszone spędzić noc na plaży i chronią się pod halkami Ady, zamkniętymi nad nimi jak namiot – odseparowane od świata, nie zauważają niczego oprócz siebie, oprócz swoich historii, swego własnego mikroświata!!!)
Książkę, z tego co przeczytałam, autorki napisały już po nakręceniu filmu. Pullinger to pisarka, natomiast Campion to reżyserka i scenarzystka. Pewnie poprosiła koleżankę, aby pomogła jej ubrać w słowa te obrazy, które miała w głowie i które zostały zapisane na taśmie filmowej. Moim zdaniem niesłusznie – powinna zostać przy tym, co zrobiła bardzo dobrze – przy swoich wyobrażeniach, przy pięknym filmie, nastrojowym i pełnym tajemnic.
A w książce autorki pokusiły się o wyjaśnienie tajemnicy niemoty Ady – szkoda, że to uczyniły i nie tylko uchyliły rąbka tajemnicy ale dość brutalnie tę tajemnicę z tajemniczości odarły…
Podsumowując – dobrze się czyta, ale zdecydowanie bardziej polecam film….

Moja ocena: 4/6