JEŚLI TO DEBIUT, TO BOJĘ SIĘ DRUGIEGO RAZU

AMANDA COPLIN

„MORELOWY SAD”

(TŁ. PRZEMYSŁAW BIELIŃSKI\)

BLACK PUBLISHING, WOŁOWIEC 2014

Talmage mieszka sam. Ma przytulny dom, ogromny morelowo-jabłkowy sad, w sieni broń, bo czasem idzie polować, a w szafce, gdzieś na najniższej półce, schowane zdjęcie, na którym jako mały chłopak, trzyma za rękę kobietę i jeszcze mniejszą dziewczynkę. Żyje według schematu – jednego dnia robi zakupy na cały tydzień, innego jedzie na targ sprzedać swoje owoce, co dzień piecze chleb kukurydziany i co dzień z wielką miłością dogląda drzew. Jest odludkiem, może nie z wyboru, może dlatego, że tak ułożyło się życie. Ma dwoje przyjaciół – Caroline, starszą akuszerkę i Indianina, Clee, z którym zna się od dziecka i z którym milczy, bo Clee nie mówi. To jedyne osoby, które mają dostęp do jego serca, bo zatrzaśnięte wielkimi drzwiami, nie chce się już otworzyć. To dlatego, że było draśnięte zbyt wiele razy. Najpierw w kopalni stracił ojca, potem, już tu, na swojej ziemi, matkę, a jeszcze potem jego szesnastoletnia siostra zniknęła. Został po niej tylko strzęp materiału na leśnej drodze i wielka chęć Talmage’a, aby dowiedzieć się, co się z Elsbeth stało. Chęć nigdy niezaspokojona. Dlatego zdjęcie leży schowane głęboko. I pewnie Talmage sięga do niego w wyobraźni codziennie. W rzeczywistości oddaje się po prostu sadowi, drzewom, owocom. Nie pyta o jutro, nie zagląda we wczoraj. Wszystko zmienia się pewnego dnia, gdy na targu przysypia, a z jego stoiska dwie dziewczyny kradną owoce. To jest jak iskra, która rozpala lont – Talmage nic już nie może poradzić na zmiany – a nadchodzą i rzucają w okno jego życia pestkami moreli i ogryzkami jabłek. Dwie dziewczyny są poszukiwane, za ich odnalezienie ktoś wyznaczył ogromną nagrodę. Talmage czuje w sobie jedynie wielką pewność, że musi je chronić. I zaczyna je oswajać – na progu domu zostawia porcję chleba i owsianki, w sieni układa dojrzałe owoce, pod drzewami kładzie dwa sienniki. Do niczego nie zmusza dziewcząt, tak jakby nie chciał nic o nich wiedzieć, a jedynie je chronić i mieć pewność, że będą najedzone i zdrowe. Tym bardziej, że i jedna i druga są brzemienne i okrągłe, wypełnione po brzegi dziećmi, nie mają już sił, by uciekać. Talmage wierzy, że jest w stanie dać im namiastkę domu. Nie ma planu, jedynie przekonanie, że musi im pomóc, dopóki dzieci nie przyjdą na świat.

To nie jest łatwa książka na chwilę, na słoneczny dzień, na zapomnienie. Może zmylić pastelowość okładkowych moreli. Ale ich potencjalna soczystość mówi wiele – to książka ociekająca sokami, mocna, dosadna, pełna wyrazu i pełna emocji. Można się w niej zatracić, bo bohaterowie nie są papierowi, a pełnokrwiści – są słabi i mocni jednocześnie, na wzór tych realnych. Dlatego tak bardzo poruszają ich losy – współczujemy Talmage’owi, miotanemu niewyraźnymi wyrzutami sumienia i tęsknotą, starcowi, który przeżył połowę życia, a nie nażył się wcale, który chce odkupić jakieś wyimaginowane winy i dlatego tak mocno, bez żadnych zabezpieczeń rzuca się w miłość do Delli i do Angelene. To nie jest miłość erotyczna – to miłość jednocześnie ojca, brata, opiekuna. To uczucie skomplikowane, bo z jednej strony chciałby być blisko dziewcząt, dać im cały świat, wszystkie jego najlepsze owoce, a z drugiej jest niedostępny, zimny, zamknięty w sobie, nie pozwala się zbliżyć do siebie – to strach i poczucie, że może je stracić, że może to on zaraża jakąś dziwną chorobą, która niesie śmierć? Na Dellę mam ochotę krzyczeć, choć zdaję sobie sprawę, że jest taka, jaka jest, bo ukształtował ją pewien zły człowiek i siostra, która przerażona światem nie miała odwagi stawić mu czoła. Ale nie umiem wszystkiego jej wybaczać, jak Talmage, nie umiem zamknąć oczu na jej błędy, bo rani ludzi, rozdaje ciosy jeden za drugim, dostaje się Talmage;owi, dostaje się Angelene, nawet ja poczułam jakiś cios na odwracającej strony dłoni. I choć wiem, że jest jak małe przestraszone zwierzątko w klatce, nie umiem tak po prostu jej wypuścić. I w końcu Angelene – ta, która cierpi w tej książce chyba najbardziej, bo cierpi po cichu, zgadzając się na swój los z braku innej alternatywy. Tej mi szkoda najbardziej, bo to dziecko, całe życie dziecko, którego największym pragnieniem jest być egoistką, nawet więcej, egocentryczką, a zawsze w końcu rezygnuje z jego spełnienia. To dziecko, które po prostu chce się przytulić, które potrzebuje jedynie miłości, niczego więcej.

Ta książka we mnie siedzi, wciąż wywołuje moje emocje, sprawia, że mam ochotę wrzeszczeć i przytulać – na zmianę. I z przestrachem i z ciekawością i z niecierpliwością myślę – jeśli to debiut Amandy Coplin, jeśli takie wywołała we mnie emocje, to co będzie dalej???

[Książkę otrzymałam dzięki uprzejmości wydawnictwa Black Publishing]