wtorek, 20 lipca 2010

JAK NIE KIJEM GO…


NATASHA SOLOMONS
„LISTA PANA ROSENBLUMA”
(TŁ. ALEKSANDRA GÓRSKA)
REBIS, POZNAŃ 2010 

Porobiło mi się trochę zaległości. Nie w czytaniu - w pisaniu. A to wszystko przez upały, które wygniły mnie nad morze, albo na balkon z miską przepysznego deseru . I jeszcze przez FETĘ, która jak zwykle wciągnęła mnie na 3 dni (czwartek musiałam ominąć bo byłam w pracy). I przez różne takie… Więc się namnożyło i teraz muszę to ogarnąć, poprzypominać sobie, bo boję się, że umknie, ze zapomnę, ze zginie, a niektóre rzeczy chciałabym pozostawić za wszelką cenę.
Zaczynam nadrabianie od paru słów na temat książki, która mnie zainteresowała na poziomie zapowiedzi. Kędzierzawa świnia była zagadką, którą chciałam rozwiązać i dlatego sięgnęłam po książkę.
To historia pana Rosenbluma i jego przeuroczej żony. Są niemieckimi Żydami i uciekają przed wojenną pożogą i przez Hitlerowymi planami do Wielkiej Brytanii. Pan Rosenblum stawia sobie za cel jedno – stać się angielskim dżentelmenem, sprawić, by wszelkie różnice między nim a typowym Brytyjczykiem zatarły się,. Zaczyna tworzyć listę, która ma w tym pomóc. Na liście są różne rzeczy – Anglik nigdy się nie spóźnia, Anglik musi zawsze mówić po angielsku, Angielka powinna mieć włosy zabarwione fioletową płukanką… Rosenblum po kolei odhacza punkty na swojej liście. Staje się to jego obsesją i jego fetyszem. Jednego punktu jednak nie może odznaczyć – gry w golfa. Powojenna Brytania nie chce bowiem uznać go za prawdziwego Anglika i nie przyjmuje go do żadnego angielskiego klubu golfowego. A przecież nie można być prawdziwym Anglikiem bez partyjki na zielonym polu… Jack ma szczwany plan godny angielskiego dżentelmena – porzuca Londyn, sprzedaje mieszkanie i nie konsultując się z żoną kupuje kawałek ziemi na wsi – tam postanawia sam, własnymi rękami, zbudować pole golfowe. Najwspanialsze pole golfowe w Wielkiej Brytanii…
To książka o przystosowaniu. Ale o mądrym przystosowaniu. O takim, które pozwala zachować swoje korzenie, swoją historię, swoje własne opowieści. 
Z tym, że na mnie ta książka nie wywarła dobrego wrażenia. Nie mogłam w nią wejść. Nie mogłam się zanurzyć. Ani ona poważna, ani komediowa. Niby wszystko naraz i właściwie wielkie nic z tego wychodzi. Czytałam długo i mozolnie, pragnąc odłożyć tę książkę chyba ze trzy razy po drodze. 
Denerwował mnie pan Rosenblum – dlatego, że był samolubny. Dążył do celu po trupach – tratując swoją żonę, jej marzenia, jej plany, jej wiarę i jej dziedzictwo. I właściwie w imię czego? 
Czasem jawił mi się jako doświadczony historią Żyd, który musi uciec przed strachem. Czasem jako jowialny straszy pan, któremu nie sposób nie kibicować. Ale najczęściej jako odrażający głupiec, który w imię swoich pragnień niszczy cudze. Nie jest to jednak złożoność psychologiczna postaci, ale brak konsekwencji w budowaniu jego charakteru. Mam wrażenie, że autorka sama nie wiedziała, co chce powiedzieć o panu Rosenblumie.
Poza tym trochę banału, trochę słodkości do bólu zębów. 
I dwa pozytywy na koniec – bez wątpienia jest to książka z oryginalnym pomysłem. Tylko trochę słabo wykonanym.
A po drugie Sadie, żona Jacka, jest z kolei bardzo dobrze narysowaną postacią, mądrą, bardzo pozytywną bohaterką, silną swoją historią i swoimi przekonaniami. Piękną starszą panią, która godzi się na swój los, bo nie ma innego wyjścia. I jedna wspaniała scena z tej książki – gdy Sadie piecze swój Baumtorte - tort pamiętania, żeby nie zapomnieć kim jest, skąd jest, jaka jest.

Moja ocena: 3,5/6

8 komentarzy:

  1. O, tak Mr Rosenblum może irytować;)
    Nie bardzo mogę się jednak zgodzić, że niszczył pragnienia innych. O marzeniach Sadie niewiele wiadomo, zależało jej przede wszystkim na dbaniu o najbliższych. Wydaje mi się, że ona z własnej woli poświęciła się rodzinie, a aspiracji nie miała żadnych. I w ten sposób podzieliła los tysięcy innych kobiet ograniczając się do roli gospodyni domowej. Ale w końcu to lata 50-te, więc niemal norma. Dodam jeszcze, że Sadie - przy całym szacunku dla jej trwania przy "żydowskości" - nie bardzo nawet chciała zaprzyjaźniać się z sąsiadami. Dla mnie to osoba, która niemal całkowicie wycofała się z życia społecznego na własne życzenie. I czy aby na pewno nie miała innego wyjścia? Jeśli ma się zasobnego męża, zaangażowanie się w jakąś działalność powinno być proste. Dla mnie ta postać była zagadką właśnie ze względu na "bezwolność", a zarazem anielską cierpliwość.
    A scena pieczenia Baumtorte faktycznie zapada w pamięć.
    Trochę się rozpisałam;)

    OdpowiedzUsuń
  2. Hmmm, co do Sadie - uważam, że była po prostu nieszczęśliwa wyjeżdżając z ojczyzny, zostawiając rodzinę, która, miała do niej dołączyć, a tak się nie stało. Została pozbawiona wszystkiego co było dla niej ważne (no może prócz Jacka, ale jego też w pewien sposób straciła, bo starał się zmienić w kogoś zupełnie innego). Do tego Jack chciał ją pozbawić jej wspomnień, jej dziedzictwa - pragnął, żeby zrobiła sobie fryzurę jak Angielki, piła to, co Angielki i tak, jak one się zachowywała. w pewnym momencie nawet trochę się za nią wstydzi.
    Co do sąsiadów - pamiętasz scenę, gdy upiekła pierwszy raz ogromny Baumtorte? Zaniosła go swoim sąsiadkom i odtąd piekła co tydzień na ich spotkanie. Mówi, że chciała do nich dołączyć, ale nie wie jak, boi się, wstydzi. Nie potrafi przeniknąć do nowego świata - sądzę, że dlatego, iż boi się odrzucenia, boi się, że te Angielki nie zaakceptują jej takiej, jaką jest, z jej wspomnieniami i jej niekrótkim życiem. Ale wciąż piecze - to gest przyjaźni.
    A bezwolność - raz to czasy, w jakich żyła i podporządkowanie się mężowi; dwa, to wydaje mi się, że przyjęła zasadę - skoro i tak już tyle straciłam, więcej nie mam - może chociaż Jack będzie szczęśliwy.
    Trochę się rozpisałam :-)

    I pozdrawiam serdecznie :-)

    OdpowiedzUsuń
  3. Naturalnie, że była nieszczęśliwa. Raz, że rozstanie z ukochanymi, dwa, że zginęli w okrutnych okolicznościach. Przy okazji - podobał mi się motyw rodzynków i brata Sadie, a później scena, w której Jack poukładał je wokół talerza.
    Co do sąsiadów - w Londynie brak przyjaciółek oprócz jednej, Żydówki chyba. A na wsi owszem, piekła ciasto, ale zauważ, że jednak wolała obserwować ich z daleka, na spotkaniach w ogóle się nie odzywała. Dopiero po długim czasie, kiedy najwyraźniej zaczęła się przekonywać do nowego miejsca, zaczęła się z trudem przełamywać. Akurat niechęć do asymilacji rozumiem, poddanie się mężowi - nie:) Upieram się przy tym, że mogła być bardziej aktywna;)
    Pisząc o uszczęśliwianiu męża przypomniałaś mi o innej ciekawej kwestii - jak różnie interpretowali potrawy Sadie. Ona gotowała Jackowi jego nieulubione rzeczy, aby wybić go z ciągłego zadowolenia, on sądził, że robi mu na złość, nie kocha go;) O tym też jest dla mnie ta książka - o różnych postaciach szczęścia;)

    OdpowiedzUsuń
  4. Albo gotowała dla samej siebie, żeby ukoić smutek, przypomnieć sobie dawne czasy, pamiętać/zapomnieć (każda potrawa na coś innego), a on uważał, ze wszystkie rogaliki, ciastka i drożdżówki są zostawione dla niego na śniadanie, bo się o niego martwi. To jest też książka o braku komunikacji między ludźmi, która może ich zniszczyć...

    OdpowiedzUsuń
  5. Mnie się bardzo podobała. To co może być odbierane jako niekonsekwencja w budowaniu postaci, mnie wydaje się być wielowymiarowością. Jack to typowy wizjoner: tak, jest (a nawet musi być) egoistyczny, ale budzi też sympatię, jak wszyscy nawiedzeni. Dla mnie najbardziej przejmująca jest scena kiedy Elizabeth wraca do domu, a Sadie, stęskniona przecież bardzo za córką, łapie się nagle na tym, że jest o nią zazdrosna: o jej młodość, figurę, miłość Jacka. To bardzo trafnie oddaje ambiwalencje uczuć, jakie przydarzają się nam wszystkim. I mimo baśniowego happy endu, jest to w sumie bardzo gorzka, cierpko- dowcipna opowieść

    OdpowiedzUsuń
  6. -> marpil

    Tak, to książka o mijaniu się, absolutnie się zgadzam.Mijają się w marzeniach, planach, podejściu do przeszłości itp. Nawet w życiu codziennym spotykają się często tylko przez chwilę.

    Cieszę się z naszej dyskusji, bo oprócz zdawkowych uwag rzadko się takie na blogach zdarzają;)

    -> liber

    Mnie też się powieść podobała, czego dowód tutaj: http://czytankianki.blogspot.com/2010/07/lista-pana-rosenbluma-natasha-solomons.html
    I wierzę, że można być zazdrosną o córeczkę tatusia, jeśli mąż całkowicie zaniedbuje żonę;(

    OdpowiedzUsuń
  7. @liber - trochę zbyt baśniowa jest miejscami :-( Ale w sumie na różnych blogach, także anglojęzycznych, czytałam same dobre recenzje. Rozumiem, że może się podobać.
    Pozdrawiam :-)))

    @aniu - masz rację, też mnie dyskusja zainspirowała. Oby więcej takich [po części z taką nadzieją bowiem założyłam bloga]. dobrej nocy.

    OdpowiedzUsuń
  8. Hm... Wspaniale opisałaś to nad czym ja sama główkowałam. Miałam przemożną chęć przeczytania tej książki, a teraz czuję, że nic z tego nie będzie. I sądząc po tym, że 90% twoich opinii pokrywa się z moimi, chyba się do niej nie zmuszę.

    Pozdrawiam serdecznie :)

    OdpowiedzUsuń