JA TEŻ OCZYSZCZONA

SOFI OKSANEN
„OCZYSZCZENIE”
(TŁ. SEBASTIAN MUSIELAK)
ŚWIAT KSIĄŻKI, WARSZAWA, 2010 

I na koniec kwietnia, a na początek maja i na koniec zaległości w pisaniu, a na początek wyzwania… „Oczyszczenie”.
Jestem oczarowana…
Przede wszystkim kunsztem autorki, która chyba ma w sobie jakąś magiczną moc, skoro słowa takie jej uniżone (i kunsztem tłumacza niewątpliwie też, bo on jak asystent magika…)
Już na początku czytania musiałam uciec się do Wikipedii i zapytać ją co nieco o Estonię, bo to bardzo potrzebne przy tej książce. Nie miałam pojęcia (w ogóle słaba z historii jestem, a już z historii krajów skandynawskich…), że w Estonii były tak silne wpływy komunistyczne Rosji Radzieckiej, że powstania, że ucisk, podobny trochę do ucisku w Polsce. A historia w tej książce to trzecia bohaterka.
Dwie pierwsze to Aliide Truu – boże, jak cudnie brzmi jej imię i nazwisko, jak najsłodsza muzyka – starsza kobieta, która poznajemy w jej wiejskim domu, gdzie właśnie robi przetwory na zimę i próbuje odgonić natrętną muchę; i Zara. 
Zarę z kolei poznajemy, gdy Aliide znajduje ją leżącą w jej ogródku w podartych pończochach, brudną i śpiącą.
Zara twierdzi, że potrzebuje pomocy, że pokłóciła się z mężem, że mąż ją bije i musi od niego uciec. Prosi o schronienie – wie, że mężczyzna będzie jej szukał. Aliide boi się przyjąć Zarę do domu – ją samą ścigają duchy przeszłości i lęka się, że właśnie będzie musiała wyspowiadać się ze swoich grzechów. 
„Truu” – szczery, uczciwy, wierny – to nazwisko znaczące w tym wypadku. Aliide powie nam wszystko. Przestanie ukrywać swoją przeszłość, wypowie najskrytsze tajemnice, powierzy je nam, bo Zarze nie ufa, chociaż bardzo by chciała. 
Ale nie znaczy to, że Zara nie ma nic do ukrycia, że od razu powiedziała całą prawdę o sobie.
Dwie kobiety, dwie koncepcje świata – każda z nich musi się oczyścić. Ich losy nierozerwalnie związane są z historią ich kraju – polityka, wojna, komunizm, wpływy Rosji determinują ich życie, ich moralność, ich postrzeganie świata, nawet ich miłość i rodzenie dzieci. Każda z nich chce przeżyć i chce być czysta, dlatego jedna przed drugą uskutecznia niemą spowiedź, licząc na to, że dostanie rozgrzeszenie.
Aliide to postać tak skomplikowana, tak wielowarstwowa; można z niej ściągać skórę po skórze, a ona ma ich w zanadrzu jeszcze tysiąc. 
[To jaką formę oczyszczenia wybrała na samym końcu każe mi zadać sobie pytanie – czy można odkupić czyjeś życie, dając w zamian inne? Myślę, że nie, że nawet jeśli odda się swoje własne…]
To piękna, niespieszna proza, kawałek historii zamknięty w oczach dwóch kobiet, kawałek świata, który każda nosi w swojej ręce, głowie, stopie, uchu… To odczuwanie wszystkimi zmysłami mijającego czasu. „Nie da się dwa razy wejść do tej samej rzeki” a Aliide wciąż próbuje i próbuje. 
I tak dobrze, że Zara mogła pojawić się w drzwiach Aliide – pozwoliła jej być Truu w sposób, jaki Aliide uznała za najlepszy, za jedyny jej dostępny.
Polecam, bo ta książka mnie oczarowała, omamiła. Nie potrafię myśleć o niczym innym od paru godzin, od kiedy przeczytałam ostatnie zdanie. Analizuję. Sylabizuję. Wracam do wybranych zdań. Widzę każdy najmniejszy skrawek rzeczywistości. Czuję słodki zapach owoców, które Aliide zamyka w słoiki, otrząsam się od skapującej na moje wargi kropli mleka, którą Aliide wlewa do naczynia na mleko. Widzę przez okno Zarę, w podartych pończochach i z obgryzionymi paznokciami, które noszą ślady czerwonego lakieru. 
Perełka.

Moja ocena: 5,5/6